مقاله طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان

دسته: علوم انسانی
بازدید: 47 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 43 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 23

مقاله طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان در 23 صفحه ورد قابل ویرایش

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

مقاله طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان در 23 صفحه ورد قابل ویرایش

طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان

مقدمه

     جهان امروز را می‌توان جهان پرتلاطم  تغییر نام نهاد، سازمانهای گوناگون به خصوص سازمانهای تولیدی برای تامین هدفهای خود یعنی بقاء، توسعه و رقابت نیاز شدیدی به استفاده از الگوهای علمی داشته و در صورت عدم شناخت،‌ كاربردی و انجام تحقیقات پویا از صحنه محو خواهند شد. می‌توان سیستم را كل نگری، مدیریت را هنر و تولید را به عنوان سلاح رقابتی تلقی كرد. اما علیرغم اهمیت رو به تزاید این مهم، تصمیم سازان و تصمیم گیران حوزه مدیریت و عملیات در صنایع كشور توجه كمی نسبت به  توسعه دانش تولید،‌ تفاوتهای محیطی و كاربرد آن در سیستم‌های مورد تصدی خود مبذول می‌دارند و از این روست كه توان رقابتی خود را از دست داده وبه سازمانهای منفعل تبدیل گردیده‌اند، امروزه برای اداره كارخانه و برنامه ریزی تولید سیستم‌های متنوع تولیدی معرفی و به كار گرفته‌ شده‌اند و در چهار چوب هر یك از این سیستم‌ها، روشهایی جهت برنامه‌ریزی در سطوح مختلف و موضوعهای متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این بین یكی از عواملی كه تاثیر بسزایی در موفقیت  سازمان بازی می‌كند انتخاب روش برنامه‌ریزی صحیح و متناسب با خصوصیات محیط برنامه‌ریزی آن است. ایجاد چنین انطباق بدون شناخت محیط و تفكیك منطقی آن امكان پذیر نخواهد بود.

واقعیت این است كه انتخاب روش مناسب جهت برنامه‌ریزی به ابزاری نیاز  دارد كه بتواند به صورت پویا انطباق مورد نیاز را به وجود آورده و مدیران سازمان‌ها به خصوص مدیران تولد و عملیات ما را یاری كند، تا ابزارهای مناسب را برای برنامه‌ریزی با توجه به ویژگیهای محیط برنامه‌ریزی برگزینند. مقاله حاضر خلاصه‌ای از رساله دكتری نویسنده است كه در تاریخ 29/8/81 ازآن دفاع كرده است.

تعاریف محیط برنامه‌ریزی

1-   محیط برنامه‌ریزی سازمان به كلیه عواملی اطلاق می‌شود كه بر سازمان اثر گذاشته و از آن تاثیر می‌پذیرند.

2- محیط شامل تمام عوامل خارج از مرز سازمان است كه ممكن است بالقوه بر سازمان اثر گذار باشد.«نجف بیگی 1380)

3- محیط برنامه ریزی سازمان به تعامل ابعاد درونی سازمان با یكدیگر و با عوامل خارج از سازمان اطلاق می گردد.

محیط و كار عمومی: ‌بنا بر عقیده صاحبنظران مدیریت، محیط را می توان به محیط كار و محیط عمومی تقسیم كرد. محیط كار به محیطی گفته می‌شود كه سازمان به طور مستقیم با عوامل اساسی آن در ارتباط است و از آن تاثیر می‌پذیرد، مانند بازار، رقبا، بخش تهیه مواد اولیه، منابع انسانی، سهامداران و اتحادیه‌های كارگری، محیط عمومی به عواملی تاكید دارد كه به طور غیر مستقیم بر سازمان عملكردهای آن تاثیر می گذارد، مانند  عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی،‌ اقتصادی و فناوری.

مكتب اقتضایی ونگرش آن نسبت به محیط برنامه ریزی: نظریه اقتضایی بر این مبنا استوار است كه رابطه یك سازمان با سازمانهای دیگر و انتخاب روشهای برنامه ریزی آن می‌بایست با توجه به مجموعه عوامل متشكله محیط برنامه ریزی صورت ‌پذیرد. طبق این نگرش،‌ نظریه پردازان و مدیران باید در فرایند تصمیم گیری و برنامه ریزی انعطاف و ابتكار بیشتری از خود نشان دهند. بنابراین، تئوری اقتضایی اصول نظریات كلاسیك‌ها كلیه مكاتبی كه عقاید شبیه آنان را دارند رد می‌كند،‌ زیرا سازمانها و شرایط محیطی آنها نیز به تبعیت از تغییرات محیطی، متفاوت خواهد بود.

     «هوج» عوامل تشكیل دهنده محیط سازمانها را به سه دسته تقسیم می‌كند كه عبارتند از:

        · محیط كلان كه شامل فرهنگ، رقبا، اقتصاد سیاست وفناوری است؛

        · محیط واسطه‌ای؛

        · محیط خرد كه عوامل درونی سازمان را مدنظر قرار می‌دهد.

     نكته مهم و قابل بررسی در تقسیم بندی فوق توسط «هوج» رد این است كه اكثر سازمان های كشور ما در محیط خرد و كوچك و حداكثر در محیط میانی در جهان فعالیت دارند و تعداد سازمان‌های تولیدی ما كه با محیط كلان جهانی ارتباط برقرار باشند، بسیار محدود است.

     پژوهش خانم وود وارد: این پژوهش اولین تحقیق منظم و جامع درباره فناوری به عنوان یك عامل محیطی و رابطه آن با ساختار سازمانی است كه اواسط دهه 1960 انجام شد. نتیجه حاصل از تحقیق وی نه تنها توجه به عوامل محیطی را در مطالعات آكادمیك افزایش داد بكله نشان داد كه :

الف: بین طبقه بندیهای تكنولوژیك و ساختار سازمانی همبستگی وجود دارد؛

ب: اثر بخشی سازمانی به تناسب صحیح بین فناوری و ساختار سازمانی وابسته است.

     نظریات (برنز) و (استاكر): سازمانها از نظر محیط برنامه‌ریزی توسط (برنز) و (استاكر) در دو طیف مكانیكی و پویا قرار داده شده اند. در واقع از نظر آنان درجه تغییر پذیری سازمانها ممكن است از حالت مكانیكی یا ماشینی افزایش یابد و به حد سازمانهای پویا برسد، سازمانهای مكانیكی آنهایی هستند كه محیط خارج سازمان بر آنها تاثیر چشمگیری نخواهد داشت، مانند صنعت كانتینرسازی كه محیطی تقریبا ثابت دارد. اما هر قدر سازمانی از حالت مكانیكی به سمت ارگانیكی حركت كند،‌ اثرمحیط بر آن بیشتر خواهد شد. از نظر محقق در چنین محیطی استفاده از روشهای برنامه ریزی مواد و قطعات می‌بایست انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند تا بتواند همگام با تغییرات محیطی واكنش نشان داده و فرایندهای سازمان را در زمینه تامین به موقع نیاز واحدهای تولیدی و در نهایت مشتریان تعدیل كنند.

     مطلبی كه (برنز) و (استاكر) مطرح كرده‌اند در رابطه با موضوع مقاله نگارنده را متوجه این نكته اساسی می‌كند كه روبرو شدن با محیط مطمئن آسان است، زیرا محیط خارج از سازمان تغییری را به آن تحمیل نمی كند و می‌توان میزان احتیاجات مواد و قطعات را با استفاده از روشهای ساده و كم هزینه تامین كرد. اما با محیط نامطمئن كه ویژگی سازمانهای پویا است چگگونه باید برخورد كرد؟ آنچه مسلم است مطالعات (برنز) و (استاكر) در زمینه میزان تغییرات محیط برنامه‌ریزی تا اندازه‌ای دیدگاه نویسنده را گسترش می‌دهد ولی چهارچوب دقیقی در رابطه با دسته‌بندی محیط برنامه‌ریزی تولید دست نمی‌دهد.

     مطالعات «لارنس» و «لورنش»: این تحقیق در دهه 1960 از طرف دانشگاه هاروارد انجام گرفت و در زمینه رابطه بین فناوری و محیط برنامه‌ریزی بوده است. آنها دریافتند كه تغییر فناوری در صنایع به این بستگی دارد كه محیط‌های خارجی سازمان تا چه حدی تغییر را ضروری بدانند. صنعت كانتینر نیازی به تغییر فناوری ندارد و برعكس، صنایع پلاستیك سازی باید به طور پیوسته در حال تغییر و انطباق با تغییرات محیطی باشد. به همین ترتیب بین این دو نوع صنعت صنایع دیگری مانند صنایع غذایی قرار می‌گیرند كه تا حدودی نیاز به سازگاری دارند. نتیجه مطالعات این دو محقق ما را به این واقعیت راهنمایی می‌كند كه نوع فناوری اطلاعات به كار گرفته شده در طراحی و اجرای روشهای برنامه‌ریزی مواد قطعات نیاز به انطباق با تغییرات محیطی خواهد داشت.

     نظریه گالرایت: وی را می‌بایست از پیشگامان مطالعات محیطی به شمار آورد. او در زمینه چگونگی برپایی سازمانها بر اساس پیش بینی وظایف آنها مطالعه و بررسی كرده است.

     یافته‌های تحقیقات وی این بود كه هر قدر كارهای یك سازمان، مانند برنامه‌ریزی موارد قطعات غیر قابل تغییر باشد، درباره آنها بهتر می توان برنامه‌ریزی كرد و در نتیجه به جریان تداوم اطلاعات در سازمان نیازی نیست. به بیان دیگر وی اعتقاد داشت كه محیط باثبات و فعالیتهای پایدار در سازمان روشهای برنامه ریزی را طلب می‌كند كه كمتر نیازمند توضیع اطلاعات هستند. با این وصف هرقدر سازمان و فعالیتهای آن مخصوصا محیط برنامه‌ریزی آن بی‌ثبات‌تر باشد احتیاج به روشهای برنامه‌ریزی خواهد داشت كه به توزیع اطلاعات در كل سیستم بهای بیشتری بدهند. همچنین وی باور داشت بین اجزای مختلف سازمان هماهنگی لازم است تا سازمان در ارتباط بامحیط به طور اثر بخش عمل كند. در صورت تغییرات افراطی در محیط برنامه‌ریزی سازمان‌ نیاز به اهرمهای هماهنگ كننده بیشتری احساس می‌گردد و این خود به جریان گردش اطلاعات كمك خواهد كرد.

مطالعات انجام شده درباره محیط برنامه ریزی:

     فقط یك تعداد محدود از تحقیقات كه به روشهای برنامه ریزی می‌پیوندد برای محیطهای ویژه یافت شده است. به این منظور نقدی از یافته‌های تحقیقات و مطالعات انجام شده در ارتباط با موضوع مقاله حاضر با مدنظر قرار دادن روند تاریخی آنها از نظر می‌گذرد.

     «كراجوسكی» در طرح تحقیق خود با عنوان «تاثیر تفاوتهای محیط برنامه ریزی بر موفقیت روشهای برنامه ریزی احتیاجات مواد و كان بان» كه نتایج آن در سال 1987 میلادی در مجله معتبر،‌ مدیریت علمی به چاپ رسیده است. ضمن تفكیك محیط برنامه ریزی تولید و طبقه بندی آن به بررسی عمیق ویژگی‌های روشهای فوق همت گماشته و در رابطه با بررسی تعامل بین این روشها در برنامه ریزی و كنترل موجودی و محیطهای متفاوت تولیدی، تاثیر مستقیم تفاوتهای محیطی را بر روی موفقیت یا شكست روشهای یاد شده بسیار قوی ارزیابی می كند. وی و همكارانش به این نتیجه می‌رسند كه عوامل گوناگون مداخله‌گر در محیط برنامه‌ریزی تولید برخلاف محیط كلان سازمانها قابل كنترل بوده و می‌توان با كنترل آنها به موقعیت روشهای برنامه‌ریزی مواد كمك كرد. آنچه در تحقیق فوق بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد ویژگی‌های روشهای برنامه‌ریزی احتیاجات مواد و «كان بان» است. و از مطالعه روشهای دیگر برنامه‌ریزی مواد و قطعات خبری نیست، وی وهمكارانش معتقد هستند كه موفقیت روش برنامه ریزی به محیط اجرای آن بستگی دارد. با توجه به اینكه تحقیق یاد شده اولین مطالعه صورت گرفته در زمینه تعامل محیط و روش برنامه‌ریزی است،‌ می توان از آن به عنوان یك نقطه آغاز در بررسی موضوعهای مرتبط با موضوع تحقیق حاضر نام برد.

     «گیانگ» و «ساوایا» در سال 1992 میلادی طرح تحقیقی را به انجام رساندند كه بر مبنای الگوی انجام گرفته توسط «كراجوسكی» صورت پذیرفته بود. با این تفاوت كه سازمانهای مورد بررسی با نوع سازمانهایی كه «كراجوسكی» به عنوان نمونه انتخاب كرده بود متفاوت بودند. یافته‌های تحقیق یاد شده تقریبا شبیه به یافته‌های تحقیق مشابه درسال 1987 میلادی بود.

     آنها پیشنهاد می كردند كه سازمانها قبل از انتخاب روش برنامه ریزی احتیاجات مواد و كان بان می بایست شرایط محیطی برنامه ‌ریزی را مورد بررسی قرار دهند. زیرا یك روش بسیار مطلوب در یك سازمان ممكن است یك روش كاملا نادرست با توجه به ویژگی‌های محیطی در سازمان دیگر باشد. خلاصه تحقیقات نام برده شده در مجله مدیریت «تولید و موجودی »‌ به چاپ رسیده است.

     «بری» و «هیل»‌ در كتاب اتصال سیستم به استراتژی كه بر مبنای نتایج طرح تحقیقاتی آنان با عنوان «تاثیر عدم توازن بین نیازمندی‌های بازار بر انتخاب روش برنامه‌ریزی و عملكرد»‌ و سال 1992 میلادی نوشته شده است،‌ به دنبال پاسخ این سوال گشته اند كه میزان تاثیر عدم توازن و نظم بازار با روش برنامه‌ریزی انتخاب شده به چه اندازه بوده و این عامل طبق چه فرایندی عملكرد سیستم را تحت الشعاع قرار می‌دهد. آنان نتیجه می گیرند كه عدم توازن نیازمندیهای بازار با انتخاب روش مناسب عملكرد را بهبود خواهد بخشید و در غیر این صورت این عامل تمامی ابعاد عملكردی سازمان را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت موجب تضعیف آن خواهد شد. پیشنهاد اساسی آنان در انتهای طرح تحقیق‌شان این است كه سازمانها با انتخاب درست و روش برنامه ریزی در سازمان‌ می‌‌توانند درصد بالایی از عدم توازن تقاضای مشتریان را مهار كرده و از این راه عملكرد را بهبود ببخشند. آنچه در تحقیق فوق می‌تواند به عنوان ضعف آن تلقی شود این است كه تحقیق فوق بیشتر جنبه توصیفی داشته و به ایجاد الگوی مناسب برای عمل منجر نمی‌گردد. از طرف دیگر توجه و تمركز بر یك عامل مربوط به محیط خارجی سازمان به تنهایی نمی تواند پاسخگوی سوال مطرح شده توسط آنان باشد. فایده تئوری تحقیق فوق برای محقق در این است كه دیدگاه وی نسبت به تاثیر انتخاب درست روش با در نظر گرفتن محیط برنامه ریزی سازمان بر عملكرد آن روشن‌تر می‌‌گردد.

     دكتر«شرودر»‌ در سال 1995 میلادی در تحقیقی تحت عنوان «ارتباط بین راهبردهای رقابتی و فناوری فرایند تولید»‌ بیان می‌كند، انطباق بین طرح فرایند تولید به عنوان یك عامل بسیار مهم محیط برنامه‌ریزی تولید با روش برنامه ریزی سازمان،‌ بر عملكرد شركتهای تولیدی تاثیر می‌گذارد. وی رابطه بین این دو عامل مهم را یك رابطه مستقیم در نظر گرفته و اعتقاد دارد سازمانهایی كه درجه سازگاری روشهای برنامه ریزی آنها با طرح فرایند تولید آنان بیشتر است عملكرد بهتری را نشان می‌دهند. همانطور كه مشخص است وی نیز در توجه خود را به نوع فرایند تولید معطوف داشته و تاثیر عوامل دیگر محیطی را كمرنگ تلقی می‌كند با توجه به اینكه تحقیق وی بیشتر توصیفی است تا كاربردی. نتیجه آن دیدگاه محقق را نسبت به یك عامل دیگر در محیط برنامه‌ریزی تولید روشن تر ساخته به گونه ای كه عامل نوع فرایند تولید به عنوان یكی از عوامل موثر در طبقه بندی محیطهای برنامه‌ریزی تولید مدنظر قرار دهد.

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

برچسب ها : تحقیق طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان , پروژه طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان , مقاله طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان , دانلود تحقیق طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان , طبقه بندی محیط برنامه ریزی سازمان , طبقه بندی , محیط برنامه ریزی , سازمان