بررسی تداخل مجازات های تعزیری و بازدارنده

دسته: حقوق
بازدید: 39 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 34 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 28

بررسی تداخل مجازات های تعزیری و بازدارنده در 28صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

 بررسی تداخل مجازات های تعزیری و بازدارنده

مقدمه

«تداخل مجازات های تعزیری و بازدارنده» و همچنین «تفویت منافع و عدم النفع» دو نكته كاربردی و مهم در امر  قضا است. ابتدا موضوع اول را مطرح می كنیم كه به مسائلی از جمله تفاوت های حدود و تعزیرات، تعریف مجازات های تعزیری، تعزیر در اصطلاح فقه، اهداف و فلسفه وضع آن، اقسام آن در فقه و مواردی دیگر می پردازد. 

• تداخل مجازاتهای تعزیری و بازدارنده

پیش درآمد: قانون مجازات عمومی سابق جرایم را از حیث مجازاتهای مقرر برای آنها به سه دسته تقسیم نموده بود: جنایت، جنحه و خلاف . لكن با پیروزی انقلاب اسلامی و ضرورت تعیین مجازات شرعی برای جرایم ارتكابی، نخبگان جامعه اسلامی از فارغ التحصیلان حوزه و دانشگاه كه در اولین مجلس شورای اسلامی گرد هم جمع آمده بودند، مبادرت به تصویب قانون راجع به مجازات اسلامی در سال 1361 نمودند كه در بخش اول آن مجازات جرایم مربوط به حدود، قصاص و دیات تعیین و در بخش دوم مجازات مربوط به جرایم تعزیری تعیین گردیده بود. پس از چندین مرحله اصلاح و تعدیل طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی نهایتـا قانون مجازات اسلامی (حدود، قصاص و دیات ) در سال 1370 و قانون تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده در سال 1375 تصویب و به موقع اجرا گذارده شد. در قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب 1361 قانونگذار مجازات را به چهار دسته تقسیم نموده است: حدود،قصاص، دیات و تعزیرات. لكن در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 مجازاتهای مقرر در پنج نوع ذیل بیان گردیده است: حدود، قصاص، دیات،تعزیرات و مجازات بازدارنده.(1)

•بیان تفاوت اساسی میان حدود و تعزیرات

آنچه به طور بسیار فشرده در این رابطه می توان گفت همان است كه مرحوم محقق در كتاب مقدس شرایع الاسلام بیان نموده اند : كل ماله عقوبه مقدره یسـمی حدا و ما لیس كذالك یسـمی تعزیرا ). خداوند نسبت به افرادی كه از حدود الهی مقررات، برنامه هاو وظایف و تكالیف دینی تجاوز نموده و مرتكب فعل حرام می شوند و یا واجبات الهی را ترك می نمایند علاوه بر كیفر اخروی مقتضی، كیفر دنیوی نیز قرار داده است. در مواردی كه نوع و مقدار این كیفر در نصوص اسلامی تعیین شده است به مجازات مزبور حـد اطلاق می شود مانند حد شرب خمر كه هشتاد تازیانه مقرر شده و در مواردی كه این گونه نباشد و تعیین مجازات به عهده حاكم شرع گذاشته شده تا مقدار و نوع آن را بر حسب مقتضیات زمان و مكان و روحیه مرتكب و اثر اجتماعی تعیین نماید تعزیر خواهد بود. علاوه بر تفاوت اساسی فوق مهمترین تفاوت بعدی این است كه در حدود الهی تعطیل راه ندارد و مجازات حـدی موضوع حكم باید اجرا گردد . بر همین اساس نسبت به اجرای حد الهی از سه موضوع منع شده است:

الف - عدم پذیرش كفیل در اجرای حدود الهی: فردی كه مرتكب جرم مستوجب حد شده است باید حـد الهی بر او جاری گردد و لذا با معرفی كفیل نمی توان او را رها نمود. در این مورد روایتی وارد شده است كه می فرماید: ( لا كفالــه فی الحد) زیرا شخص مجرمی كه مستوجب اجرای حد الهی است در صورتی كه با معرفی كفیل رها گردد و سپس به او دسترسی نباشد اجرای حد الهی تعطیل خواهد گردید و موجبی نیز برای اجرای حد مزبور بر كفیل كه مرتكب جرمی نگردیده نمی باشد.

ب- ممنوعیت تاخیر دراجرای حدود: آن چنان كه در روایت بیان گردیده است (...لا تأخیر فی الحد...) در صورتی كه عذر شرعی در كار نباشد اجرای فوری حد مجرم تعیین می شود. در حد به محض تحقق موجبات حد، اجرای آن ضروری است خواهد بود بدون این كه شخصیت مجرم، مقام و مسؤولیت وی لحاظ گردد.

در حالی كه در مجازاتهای تعزیری همان گونه كه تعیین مجازات مزبور در دست حاكم است و با توجه به شرایط، اوضاع و احوال جامعه و نیز شخصیت متهم و علل و انگیزه های ارتكاب جرم، مجازات تعیین می شود در اجرای آن نیز امكان تخفیف، تعلیق و یا عفو از مجازات تعزیری تعیین شده را داشته و حتی پس از قطعیت احكام تعزیری نیز امكان برخی تخفیفات قانونی وجود دارد.

•تعریف مجازاتهای تعزیری

گفتار اول - تعریف تعزیر در لغت

ابن اثیر در نهایه می گوید« عزر: فی حدیث المبعث قال ورقه بن نوفل: ان بعث و انا حی فسأ عزوه و انصره، اتعزیر هنا: الأعانه و التوقیر و النصر...» 

ابن منظور در لسان العرب می گوید:«... و اصل التعزیر التأدیب و لهذت یسمی الضرب دون الحد تعزیرا... فهو من الأضداد و عـزره: فخـمه و عظـمه...»

همان طور كه ملاحظه می شود كلمه تعزیر از كلمات اضداد است و دارای دو معنای مقابل هم می باشد و از یك سو به معنای توبیخ و ضرب كمتر از حد و تأدیب نمودن شخص خلافكار به منظور عدم تكرار آن فعل استعمال می شود و از سوی دیگر به معنای تعظیم و احترام و نصرت و یاری رساندن مكرر اطلاق می شود. ممكن است معنای ریشه ای و اصلی تعزیر همان منع باشد كه به وسیله آن،شخص از ایذاء و آزار رساندن به دیگری منع شود كه لازمه آن نصرت رساندن و مساعدت به دیگری است كه مورد اذیت واقع شده و بدین وسیله موجبات تعظیم او فراهم خواهد گشت. یعنی در یك طرف موجب منع از تكرار یا ادامه فعل ناشایست است و در طرف دیگر موجبات مساعدت و نصرت و تعظیم طرف مقابل.

گفتار دوم- تعزیر در اصطلاح فقه

مرحوم محقق اول در كتاب شرایع الاسلام می فرماید:« كل ماله عقوبه مقدره یسمی حدا و ما لیس كذالك یسمی تعزیرا» یعنی هر عقوبت و مجازاتی كه در شرع اندازه معینی داشته باشد حد است و آن مجازاتی كه این گونه نباشد از نوع تعزیر خواهد بود. مرحوم شهید ثانی در مسالك الأفهام می فرماید:...و التعزیر لغه التأدیب و شرعا عقوبه و أهانه لا تقدیر لها باصل الشرع غالبا...» تعزیر در لغت به معنای ادب كردن است و در اصطلاح شرع عبارت از عقوبت و اهانتی است كه در غالب موارد در اصل شرع برای آن اندازه ای تعیین نشده است.

ماوردی در احكام السلطانیه بیان می كند: «... التعزیر:تأدیب علی ذنوب لم تشرع فیها الحدود و یتخلف حكمه باختلاف حاله و حال فاعله...» تعزیر ادب كردن بر گناهانی است كه در شرع حدی برای آنها مقدر نشده است و مقدار آن به اختلاف حال و انجام دهنده آن متفاوت است.

گفتار سوم- اهداف و فلسفه وضع مجازات تعزیری در شرع

شارع مقدس برای اجرای احكام الهی در مجرای خودش و به جهت حفظ نظام مادی و معنوی جامعه اهتمام خاصی قایل بوده و ناگفته پیداست كه آن كه جرمی مرتكب می شود و یا واجبی را ترك می كند در این نظام اختلال ایجاد نموده و به منظور جلوگیری و عدم ادامه اختلال باید تعزیر گردد تا بار دیگر به آن كار مبادرت ننموده و برای سایرین نیز كه قصد ارتكاب آن را دارند عبرتی شود. به عبارت دیگر همان اهدافی كه در تعیین و اجرای حد وجود دارد همان اهداف نیز در تعیین تعزیر و اجرای مجازاتهای تعزیرات خواهد بود. از خلال روایات باب تعزیر این گونه استفاده می شود كه اجرای این عقوبت بر حاكم واجب است ولی نه به عنوان یك واجب تعبدی (مانند نماز، روزه ، حج و...) بلكه این مجازات به عنوان ابزاری در دست حاكم است و برای اصلاح جامعه و پاكسازی محیط از آلودگیها و عوامل فساد قرار گرفته است. لذا وجوب آن عقلی خواهد بود. بنابراین شاید بتوان اهداف كلی مجازاتهای تعزیری را به طور كلی این گونه بیان نمود:

1- حفظ جامعه از فساد و پاسداری از ارزشهای اخلاقی جامعه.

2- دارا بودن حالت بازدارندگی عموم.

3- ایجاد بازدارندگی خصوصی.

4- اصلاح بزهكار.

5- توجه به مجنی علیه و تشفی خاطر او.

•اقسام مجازات تعزیری در فقه

قسم اول: حبس

از آنجا كه معنای تعزیر در لغت منع می باشد و چون زندان نیز مكانی است كه زندانی از خروج از آن مكان تا زمانی كه زندانی است ممنوع گشته و نیز از بیشتر تصرفات در اموال و املاك متعلق به خود و بستگان محروم گردیده است لذا حبس را نیز یكی از اقسام مجازات تعزیری تلقی نموده اند . در شرع نیز برای آن مصادیقی وجود دارد.(2)

قسم دوم: شلاق تعزیری

اصل در تعیین مجازات تعزیری شلاق است و در انتخاب حبس به عنوان تعزیر در غیر مورد منصوص اختلاف می باشد. برخی فقیهان بزگوار شیعه آن را جایز نمی دانند. درصورتی كه شلاق به عنوان تعزیر تعیین گردد باید حداكثر آن كمتر از حداكثر شلاق حدی در همان نوع باشد و غالبا شلاقهای تعزیری از یك تا 74 ضربه می باشد.(3)

این متن فقط قسمتی از بررسی تداخل مجازات های تعزیری و بازدارنده می باشد

جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

برچسب ها : بررسی تداخل مجازات های تعزیری و بازدارنده , بررسی , تداخل مجازات های تعزیری و بازدارنده , تعزیری و بازدارنده , دانلود بررسی