روابط اجتماعی معلمان و دانش‎آموزان در عصر ارتباطات

دسته: علوم اجتماعی
بازدید: 42 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 81 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 124

جهانی را كه در آن زندگی می‎كنیم جهان ارتباطات نام گرفته است با كمك ماهواره‎ها و اینترنت مرزها و دیوارهای مرئی و نامرئی فرو ریخته و دنیا به دهكده كوچكی تبدیل شده است در این دهكده كوچك، نظام‎های پیشین نابود شده و یا در حال نابودی است ونظام‎های جدید با سرعتی وصف ناپذیر در حال جایگزینی است دگرگونی در دانش، دگرگونی در نگرش، دگرگونی در رفتارها و دگرگونی

قیمت فایل فقط 6,900 تومان

روابط اجتماعی معلمان و دانش‎آموزان در عصر ارتباطات

جهانی را كه در آن زندگی می‎كنیم جهان ارتباطات نام گرفته است. با كمك ماهواره‎ها و اینترنت مرزها و دیوارهای مرئی و نامرئی فرو ریخته و دنیا به دهكده كوچكی تبدیل شده است. در این دهكده كوچك، نظام‎های پیشین نابود شده و یا در حال نابودی است ونظام‎های جدید با سرعتی وصف ناپذیر در حال جایگزینی است. دگرگونی در دانش، دگرگونی در نگرش، دگرگونی در رفتارها و دگرگونی در روابط انسانی و اجتماعی از دستاوردهای این دگرگونی است. آنچه در این مقاله مورد بررسی است كاربرد فناوری‎های جدید اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش و بررسی تأثیر آن در ابعاد گوناگون آموزشی، پژوهشی و اجتماعی است. بدین منظور، در این مقاله ابتدا پیرامون وسایل جدید اطلاعات و ارتباطات و نقش آنها در آموزش و برقراری ارتباطات اجتماعی مطالبی ارائه خواهد شد و سپس به تأثیر این فناوری‎ها در كلاس‎های درس و نقش معلمان در این رابطه می‎پردازد.

هم‎چنین سعی شده است با بررسی كتب، مجلات و مقاله‎های اینترنتی، آخرین نتایج به دست آمده از تأثیر فناوری‎ها در كلاس‎های درس به ویژه تأثیر آنها در تغییر نقش معلمان مطالبی ارائه شود. نقش این فناوری‎ها درچگونگی برقراری ارتباط معلم با دانش‎آموزان، با همتایان و با سایر افراد جامعه از جمله مطالب این مقاله است.

با توجه به نتایج به دست آمده توصیه‎هایی برای استفاده بهتر از فناوری‎ها برای برقراری ارتباطات اجتماعی به معلمان، مسؤولین و دست اندركاران آموزشی شده است.

مقدمه

ارتباط عبارت است از فراگرد انتقال اطلاعات، احساس‎ها، حافظه‎ها وفكرها در میان مردم (اسمیت، 1988، ص 7). ارتباطات به معنای «تسهیم تجارب» نیز تعریف شده است. در این معنا، هر انسانی تجارب و آنچه در درون خود دارد را با دیگران در میان می‎گذارد. برخی از صاحبنظران ارتباطات را پدیده‎ای تكاملی می‎دانند كه به گونه‎ی فراگردی از افراد و نظام اجتماعی كه درآن زیست می‎كنند، نشأت گرفته و خود به نوبه خود بر آنها تأثیر می‎گذارد. از طریق این جریان، انسان‎ها و نظام‎های اجتماعی تكامل می‎یابند، تغییر می‎پذیرند، خود را با شرایط منطبق می‎كنند، جایگزین می‎شوند، رشد می‎كنند.

ابزارهای ارتباطی وسایلی هستند كه از طریق آن انسان‎ها به خلق، حفظ و توسعه روابط خویش با یكدیگر می‎پردازند. از طریق این ابزار اطلاعات، دانش و آگاهی‎ها و حتی فرهنگ‎ها مبادله می‎شود. فناوری‎های جدید اطلاعات و ارتباطات از زمره وسایل ارتباطی جدید هستند كه با امكاناتی نظیر پست الكترونیكی، اتاق‎های گفتگو، گروه‎های مباحثه، نفش عمده‎ای در این فرآیند به عهده دارند.

اصطلاح ”فناوری اطلاعات[1]“ جدیداً به ”فناوری اطلاعات و ارتباطات[2]“ تغییر یافته است. البته تفاوت این دو واژه از نحوه برقراری ارتباط نشأت گرفته است. واژه اول، یعنی فناوری اطلاعات به جریان یكسویه ارتباط اشاره دارد كه در این فرآیند، گیرنده و یا دریافت كننده نسبت به اطلاعات دریافتی منفعل است. واژه دوم یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات، اشاره به تعامل بین كاربر و دنیای اطلاعات دارد. بنابراین، واژه دوم به جریان دوسویه ارتباط اشاره دارد كه در این فرایند، كاربر نقش بسیار فعالی در رد و بدل كردن اطلاعات خواهد داشت. رایانه از طریق جریان فرست و بازفرست اطلاعات، توانایی مردم را برای برقراری ارتباط فوری و آسان از فواصل دور و نزدیك فراهم كرده است و از این طریق موجب تحولات شگرفی در امور گوناگون از جمله آموزش و پرورش شده است. در این مقاله ضمن اشاره به تحقیقات انجام گرفته در مورد نقش رایانه‎ها در آموزش به نقش ارتباطی آنها توجه خاص شده است.

نقش رسانه‎های گوناگون ارتباطی در آموزش

در قرن نوزدهم، گسترش راه آهن و استفاده از آن به عنوان اولین وسیله ارتباطی، كمی بعد اختراع تلفن كه هر فرد می‎توانست ارتباط فوری و بلادرنگ با افراد دیگر داشته و اطلاعات به راحتی و وضوح سریعاً نقل و انتقال می‎یافت. سپس، تلگراف، تلكس، ماشین فاكس كه امكان انتقال نوشته را از طریق شبكه‎های ارتباطی فراهم می‎كرد.

استفاده از وسائل الكترونیكی در امر برقراری ارتباط و در نتیجه آموزش از طریق آن، در اوایل سال 1900 از طریق رادیو آغاز شد. در اوایل 1924، بی بی سی (BBC) شروع به پخش برنامه‎های آموزشی كرد. از آن زمان تا به حال رادیو به منزله ابزاری جهت دست یابی افراد ساكن مناطق دور افتاده به آموزش مطرح بوده است.

برنامه‎های آموزشی تلویزیون در دهه 30 آغاز به كار كرد (1930)، 20 سال طول كشید تا برنامه‎های آموزشی آن به صورت محبوب و مردمی در آید، بعد از گذشت 30 سال، فناوری‎های رایانه‎ای زمان و مكان را در نوردیدند و آموزش را از كلاس‎های درس به منازل ومحل كار آوردند و درس‎های مجازی، دوره‎های مجازی و دانشگاه‎های مجازی پدید آمدند. در حال حاضر كاربرد گسترده از امكانات اینترنت در مدارس، نشانگر فناوری‎های پیشرفته می‎باشد.

نقش ارتباطی اینترنت در آموزش و پرورش

امروزه، علم مرز نمی‎شناسد و به گوشه‎ای از جهان تعلق ندارد. همه با هم مشغول ساختن دانش‎های نو برای بهبود بخشیدن به نابسامانی‎های اوضاع جهان اند. این واقعیت است كه همه جهانیان از پیشرفت‎های حاصله از تلاش دانشمندان و متخصصان برای زندگی بهتر و رفاه بیشتر استفاده می‎كنند. بنابراین، باید در تولید وساخت دانش نیز سهمی به عهده گیرند.

بهره مندی از تجارب بدست آمده از طریق رسانه‎ها از تكرار كارهای انجام شده و صرف وقت و سرمایه مجدد جلوگیری می‏كند. امروزه با كمك فناوری‎ها، در كسری از ثانیه می‎توان به تجارب اندیشمندان دست یافت. با استفاده از فناوری‎های جدید، نه تنها می‎توان در معرض كارهای انجام شده قرار گرفت بلكه این امكان از طریق شبكه‎های بین المللی وجود دارد كه در فرآیند كارهای در حال انجام به طور فعالانه مشاركت كرد. متخصصان كشورهای مختلف می‎توانند در زمان مشخصی به تبادل اندیشه و نظر بپردازند و در مورد یك رویداد علمی بحث و گفتگو كنند و از این طریق به دانش جهانی دست یابند. آنچه در زیر بیان می‎شود، استفاده از فناوری‎های آموزشی را در حرفه پزشكی نشان می‎دهد:

الیوت ماسیه[3]، فناور و متخصص تعلیم و تربیت، این تجربه دست اول را هنگام بازدید از «گام نخست در موفقیت و پیشرفت در یادگیری الكترونیكی» ملاحظه كرد. او در تفسیر این بازدید چنین می‎گوید:

هفت هزار متخصص قلب را در سالن كنفرانسی تصور كنید كه در حال مشاهده و تعامل با جراحانی هستند كه به طور همزمان مشغول عمل جراحی قلب در سه كشور مختلف دنیا (اسرائیل، ایتالیا ونیویورك) هستند. شش بیمار برای جراحی قلب دراتاق‎های عمل این سه كشور در نظر گرفته شدند. در هر اتاق عمل، بین 3 تا 8 دوربین فیلمبرداری و وسایل اسكن جهت نشان دادن عمل جراحی و گرفتن تصاویر از داخل و پخش آن به صورت زنده فراهم شده است.

متخصصان قلب در اتاق‎های عمل مشغول اجرای روش‎های بسیار پیچیده، بالاتر از سطح استانداردهای معمول بودند. بیماران مورد عمل جراحی كه وضعیت بسیار جدی و وخیمی داشتند، همه برگه رضایت نامه را امضاء كرده بودند و در طول انجام عمل جراحی به هوش بودند.

یك دستگاه تغذیه ماهواره‎ای و ارتباط از طریق آن، به تماشاگران اجازه می‎داد تا طی انجام دادن عمل جراحی، به طور زنده با جراحان در تعامل و ارتباط باشند و كلیه عملیات را دنبال و حتی آنها را مرور و بازنمایی كنند. شركت كنندگان میزگرد، متخصصان سطوح بالای جراحی قلب بودند كه عقاید و نظرات خود را در مورد روش كار و شیوه عمل جراحی توضیح می‎دادند. از سوی دیگر، جراحان در اتاق عمل راجع به اینكه چه روشی را انتخاب كنند و در چه حالتی، روش انتخاب شده را متوقف خواهند كرد رأی گیری می‎كردند. همین كه رأی‎گیری در حال انجام بود، چهار صفحه پر از اطلاعات فوری و بلادرنگ در مقابل متخصصان قلب قرار گرفت. این اطلاعات به آنها كمك می‎كرد تا در جریان اتفاقات زمینه‎ی كار باشند (ماسیه، 2001، ص 1)

ماسیه گزارش می‎دهد «واقعاً، این رویداد تجربه یادگیری بسیار قدرتمندی بود. این فرآیند از توزیع بسیار سریع دانش و اطلاعات پزشكی حمایت می‎كرد. خیلی سریع‎تر از فرآیند معمولی در چاپ اطلاعات پزشكی.»

همان طور كه در این مثال ملاحظه شد. یكی از مهمترین امتیازات فناوری‎های اطلاعات و ارتباطات مشاركت جمعی در تولید دانش‎های جدید از طریق برقراری ارتباطات اجتماعی است. اینترنت برای دست اندركاران آموزشی مزایای دیگری را نیز در بردارد، از جمله:

ـ ارتباط بامراكز علمی، پژوهشی سراسر كشور و دنیا و كسب مشورت و تبادل نظر با صاحب‎نظران و متخصصان هر رشته؛

ـ تماس سریع با كارشناسان، متخصصان و صاحبنظران سراسر كشور وسراسر دنیا در رشته‎های تخصصی مربوطه از طریق امكانات گوناگون اینترنت نظیر پست الكترونیكی.

پست الكترونیكی

كاربرد گسترده ازامكانات اینترنت در حرفه‎ها و مشاغل گوناگون، نشانگر استفاده از فناوری‎ پیشرفته است. این فناوری نه تنها برای دست یابی به اطلاعات و دانش روز استفاده می‎شود بلكه در اكثر نوشته‎ها آدرس پست الكترونیكی نویسنده مشخص است و فرد می‎تواند در مورد نوشته با نویسنده آن تماس بگیرد و به بحث و گفتگو پیرامون مطالب نوشته شده بپردازد. گر چه در گذشته هم امكان تماس از طریق نامه، فاكس و تلفن وجود داشته است ولی استفاده از امكانات اینترنت این روند را بسیار تعاملی تر، آسان‎تر و ارزان‎تر كرده است. پیامی كه از طریق اینترنت فرستاده می‎شود، بسیار ارزانتر از فرستادن آن با وسایل ارتباطی دیگر نظیر تلفن، دورنگار و نظایر آن است. امكانات اینترنت به شخص امكان ناشناس ماندن می‎دهد. بنابراین، او می‎تواند هر سؤالی داشته باشد بدون ترس و دلهره بپرسد. گر چه ممكن است نام كاربر مشخص شود ولی ویژگی‎های دیگر او نظیر سن، جنسیت، ملیت و حتی محل ارسال پیام ناشناخته می‎ماند. برای مثال، نامه‎ای كه از همسایگی و اتاق كناری فرستاده می‎شود با نامه‎ای كه از یك كشور بسیار دور فرستاده می‎شود، مشابه است و تشخیص محل ارسال نامه كمتر امكان پذیر است. با استفاده از پست الكترونیكی امكان تماس با افراد سراسر دنیا وجود دارد. وجود امكان بحث و گفتگو از طریق اینترنت از دیگر امتیازات این رسانه در آموزش می‎باشد.

اتاق‎های گفتگو

یكی از قابلیت‎های اینترنت، چت یا اتاق‎های گفت‎وگو می‎باشد. چت در لغت به معنای گپ زدن، صحبت دوستانه و درد دل آمده است. چت كردن یعنی ارسال پیام برای یك مخاطب یا مجموعه‎ای از مخاطبان و دریافت پاسخ از آنها در مدتی كمتر از چند ثانیه و تكرار این عمل. محیط‎های چت انواع مختلفی دارند از جمله، چت‎های نوشتاری، گرافیكی، صوتی و تصویری، چت‎های صوتی همانند تلفن عمل می‎كنند با این تفاوت كه فرد می‎تواند همزمان با چند نفر و یا یك نفر گفتگو كند. در چت صوتی تصویری، كلام و تصویر همزمان رد و بدل می‎شود. در چت‎های گرافیكی، چت كننده‎ها علاوه بر تایپ پیام، برای خود یك تصویر گرافیكی كه معرف آنهاست، انتخاب می‎كنند.

در هر صورت متداول‎ترین نوع چت، كاربرد نگارشی آن است. از این قابلیت اگر درست استفاده شود، گستره وسیعی از امكانات را در اختیار كاربران قرار می‎دهد. در محیط‎های چت دو نوع برخورد افراد با هم وجود دارد، یكی به صورت تخصصی و دیگری عمومی. معمولاً ایرانیان علاقه مند به چت، به غیر از تعداد معدودی از اساتید و متخصصان و علاقه مندان حیطه خاصی، وارد محیط‎های تخصصی نمی‎شوند، چرا كه از طرفی تسلط كافی به زبان انگلیسی یا دیگر زبان‎ها را ندارند و از طرفی گرایش به برقراری روابط اجتماعی برون مرزی نیز كم است و این می‎تواند به دلیل نبودن اشتراكات فرهنگی و تفاوت در اولویت‎های مورد علاقه در بحث، باشد.

در پژوهشی انجام شده توسط زمانی و آقاكثیری (1383) از مدارس اصفهان نشان داده است كه آموزش و پرورش هزینه‎های زیادی را برای بازآموزی و آموزش ضمن خدمت معلمان برای استفاده و كاربرد رایانه در مدارس هزینه كرده است. 89% از معلمان مورد مصاحبه دوره‎های آموزش ضمن خدمت پیرامون مهارت‎های مربوط به استفاده از رایانه را گذرانده اند. 23% از این افراد از مهارت‎های كسب شده در امر آموزش و پژوهش استفاده كرده‎اند ولی تنها 3% از این افراد تواسنته‎اند از دانش كسب شده در زمینه برقراری ارتباط با همتایان و والدین استفاده كنند. این افراد معمولاً كسانی بودند كه در منزل به رایانه و اینترنت دسترسی داشتند. بنا به اظهار این معلمان، آنها در موارد معدودی از اتاق‎های گفتمان برای برقراری ارتباط با دوستان خود استفاده كرده‎اند وبرای منظورهای آموزشی و درسی كمتر این امكانات مورد بهره برداری قرار گرفته است.

نقش معلمان در استفاده از فناوری‎های  اطلاعات و ارتباطات

هم اكنون اهداف سنتی آموزش تغییر یافته، تنها به یادگیری بدنه‎ی دانش و مهارت‎ها محدود نمی‎شود، بنابراین وظیفه معلمان هم تغییر كرده و مشكل‎تر شده است زیرا آنان باید مهارت‎های شناختی تركیب دانش نو و قدیم، چگونگی یادگیری دانش جدید و به كار بردن این دانش در موقعیت‎های جدید را به بچه‎ها یاد بدهند. در زمینه‎های اجتماعی ارتباط معلمان تنها به ارتباط با تعداد معدودی دانش‎آموز محدود نمی‎شود و آنها ناچارند برای به روز كردن اطلاعات علمی كه هر روز تازه‎تر و پیچیده‎تر می‎شوند، دامنه ارتباطات اجتماعی خود را گسترش بخشند. آنها نیاز دارند كه با افراد جامعه به ویژه والدین ارتباط برقرار كنند و از امكانات جامعه و خانواده حداكثر استفاده را بنمایند. در اكثر موارد آنها دامنه روابط اجتماعی خود را از مدرسه فراتر گذاشته و با سایر همتایان خود در سراسر كشور و حتی با سایر كشورها تماس گرفته و از نظریات و تجربیات آنها در زمینه‎های گوناگون و برای حل مشكلات آموزشی بهره می‎گیرند. فناوری‎های جدید زمنیه بسیاری از روابط اجتماعی را برای آنها فراهم می‎كنند. آنها به دانش‎آموزان می‎آموزند كه چگونه می‎توانند زمینه‎های كار گروهی و تعاون را با كمك فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات بهبود بخشند. بهره‎مندی از تمام امكانات بالقوه‎ای كه در این فناوری‎ وجود دارد شرایط و خواسته‎های جدیدی را از معلمان می‎طلبد. در مورد اهمیت این موضوع در شرایط كنونی لازم است به چند نكته در مورد آموزش توجه گردد:

• درك و فهم ما از یادگیری تغییر كرده است. یادگیری باید معنی دار و در زندگی كاربردی باشد.
• دانش هر روز تغییر می‏كند، پس باید معلمان را به گونه‎ای وادار كرد تا دانش خود را به‎روز كنند و در معرض كانال‎های انتقال اطلاعات قرار بگیرند.
• محیط اجتماعی بسیاری از كشورها اداره كلاس را برای معلمان دشوار ساخته است. موقعیت معلم در كلاس به چالش كشیده شده و دانش او زیر سؤال رفته است. دانش‎آموزان نسبت به معلم بی احترامی كرده، پرخاش می‎كنند و در برخی موارد معلمان در معرض تهدیدات فیزیكی و فشارهای روانی هستند. كسب تجربیات سایر همتایان و همكاران در برخورد با این مشكلات و چالش‎ها نیاز به مشاوره با افراد صاحبنظر وكارشناس دارد كه به صورت گمنام از طریق فناوری‎ اطلاعات و ارتباطات ممكن است.
• فناوری اطلاعات و ارتباطات علی رغم مفید بودن، كار معلمان را به نحو چشمگیری افزایش داده است. آنها مجبورند علاوه بر تدریس، مواردی مثل كار با رایانه، نصب نرم افزار، اینترنت و غیره را نیز یاد بگیرند و دانش‎آموزان را در این موارد كمك كنند. اشكالات نرم‎افزاری و سخت‎افزاری پیش آمده كمك از كارشناسان را می‎طلبد و این امر نیز با كم‎ترین هزینه از طریق فناوری‎ جدید امكان‎پذیر است.

---

جهت دریافت فایل روابط اجتماعی معلمان و دانش‎آموزان در عصر ارتباطات لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 6,900 تومان

برچسب ها : روابط اجتماعی معلمان و دانش‎آموزان در عصر ارتباطات , دانلود روابط اجتماعی معلمان و دانش‎آموزان در عصر ارتباطات , روابط اجتماعی , روابط اجتماعی معلمان و دانش‎آموزان , روابط اجتماعی معلمان , دانش‎آموزان , علوم اجتماعی , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , نقش ارتباطی اینترنت در آموزش و پرورش , پست الكترونیكی , دانلود تحقیق , نقش معلمان در استفاده از فناوری‎های اطل